ค้นคว้า ทดลอง สรุปผล และการจัดทำโครงการ
เมื่อจ้าหน้าที่ผู้เกี่ยวข้องได้รับพระราชดำริแล้วก็จะนำไปศึกษาค้นคว้าข้อมูลรายละเอียดเพิ่มเติม
ทำการทดลองจากข้อมูลต่างๆ ที่ได้ ทดสอบจนแน่ใจ
แล้วจึงสรุปผฃออกมาเป็นแนวทางเพื่อประกอบการจัดทำโครงการ
ในกระบวนการดังกล่าว พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวพระราชทานแนวทางว่า
พระราชดำริของพระองค์เป็นเพียงข้อต้องนำไปพิจารณา วิเคราะห์
กลั่นกรองตามหลัวิชาการก่อนเมื่อความเป็นไปได้และมีประโยชน์คุ้มค่า
เห็นว่ควรจะทำก็เป็นไม่เหมาะสมก็สามารถล้มเลิกได้ ดังที่ ดร.สุเมธ ตันติเวชกุล
ได้ให้สัมภาษณ์ถึงการพระราชทานแนวทางในการทำงานแต่ละครั้งว่า
“ศิลปะอย่างหนึ่งของพระองค์ท่านคือ ความเป็นครูน้อยครั้งที่จะมีพระราชระแสรับสั่งที่สมบูรณ์นั้น เพราะฉะนั้นตลอดระยะเวลา
๒๖ ปี ที่ถวายงานมานั้นจะสังเกตว่าพระองค์ท่านจะทรงตั้งคำถามทีละ ๒๐ เปอร์เซ็นต์
ทีละ ๒๕ เปอร์เซ็นต์ ให้หัวสมองเราคิด ให้เราไปต่อยอดคำถามนั้นเอง ถ้าไม่ได้
ก็มาถาม พระองค์ก็ทรงเติมให้”
ลงมือปฏิบัติ
เมื่อจัดทำโครงการเสร็จเรียบร้อย ผ่านการพิจราณาตามลำดับขั้นตอน
จนอนุมัติโครงการและงบประมาณแล้ว หน่วยงานที่เกี่ยวข้องจะดำเนินงานปฏิบัติจริง
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงให้ความสำคัญกับขั้นตอนการปฏิบัติงานเป็นอย่างมาก
ด้วยทรงถือว่าเป็นวิธีหนึ่งในการถ่ายทอดแนวทางและความรู้ให้กับราษฎรเกิดความเข้าใจอย่างลึกซึ้งและสามารถเห็นภาพจริงได้
โดยทรงเล็งเห็นว่าการปฏิบัติมีความสำคัญไม่น้อยกว่าทฤษฎี
เพราะทำให้เกิดความรู้ที่แจ่มชัด เป็นการนำความรู้ไปใช้ให้เกิดประโยชน์
แลกเปลี่ยนความคิดเห็นและประสบการณ์ตามครรลองตามวิถีประชาธิปไตย ดังตัวอย่างที่เห็นชัดเจนคือ
ศูนย์ศึกษารพัฒนาอันเนื่องามจากพระราชดำริที่กระจายอยู่ทั่วภูมิภาค
เป้นโครงการพฒนาเพื่อความเป็นอยู่และคุณภาพชีวิตของประชาชนในท้องถิ่น
ดังพระองค์ได้พระราชทานพระราชดำรัสในโอกาสที่คณะอำนวยการ และอาจารย์ใหญ่จากโรงเรียนต่างๆ ในเขตอำเภอดุสิต ‘กลุ่มจิตรลดา’ เข้าทูลเกล้าฯถวายเงินโดยเสด็จพระราชกุศลตามพระราชอัธยาศัย
เมื่อวันที่ ๑๘ มีนาคม พ.ศ ๒๕๒๓
ติดตามผล
ในขั้นตอนของการติดตามผลการดำเนินงานนั้น
แต่ละหน่วยงานที่ปฏิบัติงานร่วมกัน จะต้องมีการติดตาม ประเมินผล
เป็นระยะที่สำคัญคือ พระบทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวจะเสด็จพระราชเนินลับไปยังโครงการนั้นๆ
ทุกเมื่อมีโอกาสเพื่อทอดพระเนตรความก้าวหน้าและติดตามผลงานเป็นไปตามพระราชประสงค์
และในกรณีที่เกิดปัญหาอุปสรรค ก็จะชี้แนะแนวทางปัญหานั้น
โครงการหลากหลายอันก่อเกิดจากพระราชดำริ
โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริต่างๆ สามารถสรุปได้เป็น ๒ลักษณะ คือ
๑. โครงการที่มีลักษณะของการศึกษา
ค้นคว้า ทดลอง เป็นการส่วนพระองค์
เป็นโครงการเพื่อเตรียมพร้อมในด้านข้อมูลและความรู้ที่จะทรงนำไปประยุกต์ใช้ในการแก้ไขปัญหาและเผยแพร่แก่ราษฎรต่อไป
๒. โครงการที่มีลักษณะแก้ไขปัญหาให้ราษฎร
โดยเริ่มจากพื้นที่เฉพาะ ด้วยการใช้รูปแบบพัฒนาแบบผสมผสาน ( Integrated Development)
จากนั้นจึงขยายขอบเขตออกไปสู่พื้นที่ที่กว้างขึ้น
โครงการตามพระราชประสงค์
โครงการพระราชประสงค์เป็นโครงการซึ่งทรงศึกษาทดลองปฏิบัติเป็นส่วนพระองค์
โดยทรงศึกษาปรึกษาหารือกับผู้เชี่ยวชาญในด้านต่างๆ
ทรงแวงหาวิธีการทดลองปฏิบัติทรงพัฒนา ส่งเสริม
และไขดัดแปลงวิธีที่การเป็นระยะเวลาหนึ่ง เพื่อดูแลผลผลิตทั้งในพรราชฐานและนอกพระราชฐาน
โดยททรงช้พระราชทรัพย์ส่วนพระองค์ในการดำเนินการทดลองจนกว่าจะเกิดผลดี
โครงการตามพระราชประสงค์ที่สำคัญคือ
โครงการส่วนพระองค์จิตรดา
ซึ่งถือเป็นองค์ส่วนพระองค์ที่ทำให้เกิดโครงการพัฒนาอันเนื่องมาจาพระราชดำริตามมาอีนับพันโครงการ
โครงการส่วนพระองค์สวนจิตรดานี้จึงเป็นโครงการทดลองเพื่อเก็บข้อมูลไว้ศึกษา
และเปิดกว้างให้ผู้สนใจได้เข้ามาขอข้อมูลไปศึกษาและปฏิบัติตาม
ทุกงานในโครงการเป็นโครงการตัวอย่าง และเป็นโครงการที่ไม่หวังผลกำไร โดยแบ่งออก ๒
รูปแบบ คือ
๑.โครงการการแบบไม่ใช้ธุรกิจ
เป็นโครงการที่ได้รับการสนับสนุนจากหน่วยงานราชการหลายหน่วยงาน
ไม่รายรับและรายจ่ายประจำ เช่น การเลี้ยงและขยายพันธุ์ปลาหมอเทศ ทำป่าไม้สาธิต
หาข้าวทดลอง เลี้ยงโคนม การเลี้ยงขยายพันธุ์ปลานิล ปลูกข้าวไร่ จัดทำก๊าชชีวภาพ
เพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อพืชสวนพืชสมุนไพร อาคารวิจัย
๒. โครงการแบบกึ่งธุรกิจ
เป็นโครงการที่มีรายรับและรายจ่าย แต่ที่เรียกว่ากึ่งธุรกิจเพราะไม่การแบ่งผลกำไร
เพราผลกำไรที่ได้มาขยายงาน ได้แก่ โรงโคนม ศูนย์รวมนม
โรงสีข้าวทดลองโรงบดและอัดแกลบ ห้องปฏิบัติคุณภาพของผลผลิต โรงผลิตน้ำผลไม้
โรงนมผงสวนดุสิต โรงนมเม็ด
โรงเนยแข็งโรงอบผลไม้โรงบดและอัดแกลบโรงกลั่นแอลกอฮอล์เพื่อค้นคว้าน้ำมันเชื้อเพลิง
โครงการหลวง
โครงการหลวง
เป็นโครงการสำคัญทางภาคเหนือเพื่อแก้ไขปัญหาการทำกินของราษฎรเขาในอดีตที่ปลูกฝิ่นขายเป็นรายได้หลัก
โครงการหลวงได้นำพันธุ์ไม้เมืองหนาวที่มีค่าทางเศรษฐกิจ ทั้งไม้ดอก
ไม้ผลเข้ามาทำการทดลองปลูกในพื้นที่ทดแทนการปลูกฝิ่น
โดยได้รักการสนับสนุนช่วยเหลือจากต่างประเทศต่างๆ
การทดลองค่อยเป็นค่อยไปเพื่อให้เกิดผลที่สมบูรณ์แบบ
ในเวลาไม่กี่ปีการปลูกไม้หนาวในโครงการหลวงก็ประสมความสำเร็จอย่างสูง และถ่ายทอดขยายความรู้นี้ไปสู่ชาวเขา
กลายเป็นอาชีพหลักอย่างจริงจังสืบเนื่องมาจนถึงปัจจุบัน
จนสามารถสร้างรายได้ให้กับชาวเขาจนเลิกปลูกฝิ่นในที่สุด
โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ
โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ
ก่อเกิดขึ้นนับตั้งแต่เมื่อครั้งที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จพระราชดำเนินกลับจากทรงศึกษาต่อในประเทศสวิตเซอร์แลนด์
เมื่อ พ.ศ. ๒๔๙๔ ได้ทรงมีพระราชดำริที่จะริเริ่มดำเนินกิจกรรมต่างๆ
เพื่อบำรุงสุขราษฎรให้มีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น
โดยพระองค์จะเสร็จพระราชดำเนินไปทรงเยี่ยมราษฎรทั่วประเทศ
เพื่อทรงสัมผัสชีวิตความเป็นอยู่เพื่อทรงเข้าถึงปัญหาที่แม้จริงของราษฎร
หลักการสำคัญของโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำรินั้น มีดังนี้
๑.เป็นการแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้า ที่มุ่งช่วยเหลือแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้าที่ราษฎรกำลังประสบอยู่และต้องการแก้ไขปัญหาอย่างรีบด่วน
๒. การพัฒนาต้องไปตามขั้นตอน ตามลำลับความจำเป็น พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงเน้นที่การพัฒนาที่มุ่งสร้างความเข้มแข็งให้แก่ชุมชนในลักษณะการพึ่งตนเอง
โดยใช้คำว่า ‘ ระเบิดจากข้างใน’ คือการทำให้ชุมชนมีความเข้มแข็งก่อน แล้วค่อยขยายสู่สังคมภายนอก
ไม่ใช่นำความรูเจริญจากสังคมภายนอกเข้าภายไปหาชุมชนที่ยังไม่ทันมีโอกาสได้เตรียมพร้อม
๓. พึ่งตนเองได้ การพัฒนาตามแนวพระราชดำริเพื่อแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้าในเบื้องต้น
นำไปสู่การพัฒนาให้แก่ประชาชนสามารถอยู่โดยพึ่งตนเองได้ไนที่สุด
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น